Điều hòa không khí tại Việt Nam đã ngày càng phổ biến theo mức sống đang dần tăng lên của người dân cũng như giá thành điều hòa ngày càng rẻ hơn. Và điều hòa inverter cũng vậy, cũng đi theo xu thế chung ấy. Nhiều hãng điều hòa giá rẻ cũng mang công nghệ Inverter trang bị cho sản phẩm của mình, khiến việc sở hữu một hoặc nhiều chiếc điều hòa inverter cho gia đình trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Câu hỏi đặt ra là có nên mua điều hòa Inverter hay không khi mà nó đắt hơn điều hòa thường (điều hòa cơ)?
1. Cơ chế hoạt động của điều hòa
Trước hết bạn cần hiểu cơ chế hoạt động của điều hòa không khí nói chung. Điều hòa hoạt động dựa trên nguyên lý chuyển đổi từ điện năng sang nhiệt năng. Điều hòa thông thường có 2 cục (trong nhà và ngoài trời). Cục nóng ở ngoài trời có chứa một động cơ hay còn gọi là máy nén, với vai trò nén môi chất làm lạnh (gas) thành dạng lỏng. Môi chất lỏng này sẽ được chuyển vào cục lạnh. Ở cục lạnh, môi chất lạnh dạng lỏng này sẽ được chuyển hóa thành dạng hơi (giảm áp suất). Việc giảm áp suất này sẽ kéo theo thu nhiệt từ môi trường, khiến nhiệt độ không khí tại dàn lạnh giảm xuống. Quạt từ dàn lạnh thối hơi lạnh này ra và chúng ta có không khí lạnh mong muốn. Nguyên lý hoạt động khá đơn giản và cơ bản này không khác nhau đối với điều hòa cơ hay điều hòa inverter. Và theo định luật bảo toàn năng lượng thì năng lượng chuyển hóa từ điện năng sang nhiệt năng sẽ không tự nhiên sinh ra, không tự nhiên mất đi, mà chỉ là chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác (ở đây là điện năng thành cơ năng ở máy nén và cơ năng này chuyển thành nhiệt năng ở dàn lạnh). Nếu vậy, tại sao điều hòa inverter lại được quảng cáo là tiết kiệm điện năng hơn so với điều hòa thông thường? Để có câu trả lời, chúng ta cùng tìm hiểu nguyên lý điều chỉnh nhiệt độ của điều hòa không khí.
2. Điều hòa cơ điều chỉnh nhiệt độ thế nào?
Bạn đã biết được cơ chế hoạt động chuyển đổi từ điện năng sang nhiệt năng của điều hòa không khí. Khi bạn khởi động máy điều hòa, hơi lạnh liên tục được thổi vào phòng thông qua quạt gió. Máy điều hòa cơ sẽ sử dụng cảm biến nhiệt độ (sensor) để nhận biết nhiệt độ trong phòng và ngắt động cơ (Off). Khi nhiệt độ trong phòng nóng dần lên, sensor này lại báo tín hiệu về và bo mạch điều khiển máy hoạt động trở lại (On) tiếp tục làm mát không khí. Đó cũng là lý do mà điều hòa cơ còn được gọi là điều hòa On/Off, bật khi nhiệt độ không khí nóng lên và tắt khi nhiệt độ trong phòng đã đạt mức cài đặt. Vấn đề đặt ra ở đây là sẽ luôn có một khoảng chênh lệch giữa nhiệt độ cài đặt và nhiệt độ thực tế trong phòng. Nếu bạn cài đặt nhiệt độ mong muốn là 26°C, máy sẽ cần hoạt động tới mức đưa nhiệt độ phòng về mức khoảng 24°C rồi mới ngắt. Sau đó, khi nhiệt độ phòng lên tới tầm 28°C thì máy mới lại hoạt động trở lại. Như vậy, muốn dùng ở mức 26°C nhưng bạn sẽ trải qua cảm giác nóng lạnh thường xuyên đấy.
3. Cách hoạt động của điều hòa Inverter
Công nghệ Inverter hay còn gọi là biến tần (thay đổi tần số) hoạt động của động cơ (máy nén) để máy hoạt động liên tục không ngắt. Thoáng nghe thì có vẻ sẽ làm máy kém bền nhưng thực tế lại không phải vậy. Khi khởi động thì điều hòa inverter cũng như điều hòa thông thường, cũng bật máy nén và chuyển đổi điện năng thành nhiệt năng, thổi hơi lạnh vào phòng, cũng dùng sensor nhiệt để điều chỉnh hoạt động của máy nén, nhưng là thông qua một bo mạch inverter, chỉ giảm hoạt động của máy nén chứ không ngắt hẳn (giảm tần số). Như vậy nếu bạn cài đặt nhiệt độ mong muốn là 26°C, khi nhiệt độ phòng đạt tầm 25.5°C thì máy sẽ điều chỉnh để động cơ hoạt động cầm chừng ở mức đủ cung cấp hơi lạnh mà thôi. Đến khi nhiệt độ phòng lên tầm 26.5°C, sensor sẽ gửi tín hiệu về bo mạch, điều chỉnh tốc độ máy nén (tăng tần số) mang nhiều hơi lạnh hơn tới dàn lạnh, và cứ như thế việc hoạt động của động cơ điều hòa inverter theo cơ chế hình sin với bước sóng thấp.
4. Vậy điều hòa nào tiết kiệm điện hơn?
Tôi dám cá rằng nhiều người sẽ trả lời ngay rằng điều hòa inverter tiết kiệm điện hơn. Nhưng đó là do ảnh hưởng của truyền thông và quảng cáo là chính. Điều hòa cơ có khoảng thời gian nghỉ, nên thực tế lúc đó lượng tiêu thụ điện là thấp, điều hòa inverter hoạt động liên tục nhưng lại chỉ ở mức công suất vừa phải hoặc thấp. Bạn hãy tưởng tượng với cùng một quãng đường, cho 2 vận động viên cùng chạy. Điều hòa cơ như một vận động viên chạy ngắn, chạy nhanh cho đến một điểm rồi nghỉ một lúc, hồi sức chạy tiếp. Điều hòa inverter như một vận động viên chạy bền, cứ chạy liên tục dù không chạy nhanh hẳn. Nếu theo định luật bảo toàn năng lượng, chạy rồi nghỉ hay chạy liên tục thì sức bỏ ra vẫn vậy. Inverter hay On/Off không tiết kiệm điện hơn hay tốn điện hơn do việc làm mát căn phòng, mà tốn điện nằm ở chỗ tắt bật động cơ, quạt gió dàn nóng. Mỗi pha khởi động lại động cơ từ con số 0 của điều hòa cơ sẽ làm tốn năng lượng hơn so với việc điều chỉnh tăng hay giảm tốc độ. Theo tính toán của các chuyên gia thì hao phí này và hao phí ở việc động cơ luôn phải chạy ở 100% công suất sẽ vào khoảng 10 tới 15% so với điều hòa inverter.
Một số điều hòa inverter giá rẻ
5. Điều hòa nào tiết kiệm điện năng tới 70%?
Theo tôi, có điều hòa tiết kiệm điện năng tới 100% chính là gió trời. Khi sử dụng điều hòa, bạn phải xác định nó là một thiết bị khá tốn điện. Tâm lý của người tiêu dùng là cứ hãng nào quảng cáo tiết kiệm điện mạnh mẽ hơn là tốt hơn. Nhưng đó là trong điều kiện lý tưởng, thí nghiệm và tất nhiên phần lớn đó là ngôn ngữ quảng cáo với % thực tế không cao. Với phân tích của tôi ở trên, bạn có thể tự thấy được rằng, điều hòa inverter tiết kiệm điện hơn so với điều hòa cơ, nhưng con số chỉ dừng lại ở mức 10, 15% tùy hãng. Các hãng làm tiết kiệm điện tốt hơn sẽ tối ưu ở môi chất làm lạnh (gas) thế hệ mới với hiệu suất làm lạnh cao hơn, sử dụng biến tần cho cả máy nén và động cơ quạt, hạn chế hao phí điện năng ở đây mà thôi. Đừng tin 4000 đồng/ đêm, đừng tin tiết kiệm 70% điện năng nhé, hãy thông thái.
6. Điều hòa Inverter dùng nhiều mới tiết kiệm điện?
Quá sai, một nhận định quá sai lầm và tôi không hiểu sao rất nhiều nhân viên bán hàng hay website vẫn đưa ra nhận định như vậy? Thông tin ở đâu nói rằng bạn cần phải sử dụng điều hòa Inverter khoảng 8 tiếng để nó tiết kiệm điện, còn nếu dùng ít hơn thì nó như điều hòa cơ? Như vậy hiểu một cách thô thiển nhất là 7h59 phút bạn đang phải dùng với lượng điện tiêu thụ như điều hòa cơ, rồi đùng một cái, chuyển sang giờ thứ 8, bạn lại tiết kiệm được tới 15% điện năng của toàn bộ quá trình sử dụng trước đó? Thật khôi hài. Nếu đã hiểu nguyên lý tiết kiệm điện năng của điều hòa inverter, bạn sẽ không còn ngây ngô với nhận định này nữa. Điều hòa Inverter tiết kiệm điện hơn so với điều hòa cơ ngay từ khi bật lên sử dụng rồi, cho dù dùng ít hay dùng nhiều.
7. Điều hòa Inverter còn những ưu điểm nào khác?
Ngoài tiết kiệm điện năng là yếu tố quan trọng nhất mà người tiêu dùng hướng tới thì các hãng điều hòa còn khéo léo bổ sung thêm các tính năng tiện nghi trên những mẫu điều hòa Inverter này. Khi thì là công nghệ xua muỗi, công nghệ lọc bụi mịn, công nghệ tránh làm khô da hoặc công nghệ khử mùi, diệt khuẩn,… Nhìn chung là tất cả những gì cao cấp nhất thường được tích hợp trên điều hòa inverter, còn điều hòa cơ sẽ chẳng có công nghệ bổ sung nào cả nhằm hạ giá thành xuống mức thấp nhất có thể. Các hãng lớn như Panasonic, Daikin chỉ duy trì duy nhất một series điều hòa cơ 1 chiều lạnh, còn tất cả những loại như hai chiều, sang trọng, cao cấp đều có tích hợp sẵn công nghệ Inverter. LG thậm chí còn bỏ luôn không kinh doanh sản phẩm điều hòa cơ nữa, chỉ có điều hòa inverter giá rẻ. Như vậy, nếu muốn có những tính năng bổ sung, cao cấp này, chắc chắn bạn phải chọn mua điều hòa Inverter.
Bên cạnh đó, do đặc thù nguyên lý hoạt động biến tần trong quá trình điều chỉnh nhiệt độ, điều hòa inverter sẽ không tắt và khởi động lại động cơ, vốn là nguyên nhân gây ra tiếng ồn ở dàn nóng. Như vậy, chắc chắn điều hòa inverter sẽ hoạt động êm hơn so với điều hòa cơ.
Điều hòa Inverter cao cấp
Ngoài ra, đa phần điều hòa Inverter thuộc phân khúc sản phẩm cao cấp hơn, sẽ có độ bền cao hơn, chất lượng nhựa tốt hơn và hình thức cũng đẹp hơn. Hẳn nhiên là sản phẩm đắt tiền hơn thì phải nhiều ưu điểm hơn, điều đó không có gì cần bàn cãi. Phải chăng điều hòa Inverter chỉ toàn là ưu điểm?
8. Lựa chọn điều hòa inverter hay điều hòa cơ?
Vấn đề lớn nhất của điều hòa Inverter chính là giá thành cao hơn đáng kể so với điều hòa cơ. Thông thường khoảng cách này ở các hãng lớn như Panasonic và Daikin là từ 1.5 đến 2 triệu đồng cho một sản phẩm cùng công suất. Bây giờ bạn thử cùng giải một bài toán nhỏ về việc chi phí bỏ ra đầu tư cho điều hòa inverter và lượng chi phí tiết kiệm được xem khoản đầu tư ấy có xứng đáng không nhé? Với một gia đình thông thường, thời gian sử dụng điều hòa trong một ngày vào khoảng 8 tiếng, và coi như cả tháng đều dùng, dùng trong khoảng 3 tháng trong năm. Nếu như bạn có điều kiện để sử dụng điều hòa nhiều hơn, chắc bạn sẽ không quá quan tâm tới việc cân nhắc lựa chọn điều hòa cơ hay điều hòa inverter. Như vậy thông thường, mỗi tháng bạn sẽ phải trả khoảng 400k cho riêng điều hòa. Và nếu là điều hòa inverter, bạn sẽ tiết kiệm được từ 40 tới 50k/ tháng. Vậy với 3 tháng sử dụng trong năm, bạn tiết kiệm được khoảng 150k. Và như vậy “chỉ” 10 năm thôi là bạn đã hòa vốn được số tiền đầu tư ban đầu rồi. Giả sử bạn có tiết kiệm được 300k/năm đi chăng nữa thì bạn cũng cần hơn 5 năm để cân bằng giữa số tiền đầu tư và lợi ích thu về. Bạn thấy đấy, các hãng luôn rất khéo léo để bạn phải bỏ ra nhiều tiền hơn cho những giá trị mở rộng, không riêng gì điều hòa đâu.
Chắc bạn cũng đã tìm ra được câu trả lời cho thắc mắc của mình. Điều hòa Inverter tiết kiệm điện hơn, chạy êm hơn, cao cấp hơn, mang lại nhiều trải nghiệm tiện nghi hơn, tích hợp nhiều công nghệ bổ sung hơn, bền hơn, và tất nhiên là đắt hơn. Nếu bạn có điều kiện tài chính dư dả, điều hòa inverter là lựa chọn tất yếu. Nếu bạn dùng điều hòa rất nhiều (như văn phòng chẳng hạn) để điểm hòa vốn đến trong thời gian ngắn, trước khi hết tuổi thọ sản phẩm thì điều hòa inverter là lựa chọn tối ưu. Còn nếu bạn ít dùng, chỉ thỉnh thoảng mới bật lên, thì điều hòa cơ với giá thành rẻ là lựa chọn phù hợp với bạn.
Dĩ nhiên, lựa chọn điều hòa hãng nào, công suất ra sao, 1 hay 2 chiều, Inverter hay cơ, tất cả câu hỏi đó bạn đều có thể được tư vấn miễn phí khi gọi điện tới đội ngũ tư vấn viên chuyên nghiệp của Điều hòa VIP: