📌 Tóm tắt nhanh: 30 giây nắm trọn kiến thức
- Bản chất: Hút chân không là hạ áp suất để làm nước sôi ở nhiệt độ thường, từ đó “bốc hơi” độ ẩm ra khỏi đường ống.
- Nguy cơ tiềm ẩn: Gas đời mới (R32, R410A) dùng dầu POE. Dầu này cực kỳ háo nước. Khi gặp nước sẽ sinh ra Axit.
- Cấu tạo máy nén: Trong máy nén, dầu và gas chảy trực tiếp qua cuộn dây điện. Dầu nhiễm Axit sẽ ăn mòn lớp cách điện gây cháy máy.
- Kết luận: Đây là quy trình bắt buộc. Tại Điều Hòa VIP, dịch vụ này là miễn phí.
Hút chân không điều hòa là gì?
Nhiều người lầm tưởng rằng máy bơm chân không hoạt động giống như máy hút bụi – chỉ đơn giản là hút không khí ra ngoài. Thực tế, về mặt vật lý, hút chân không là quá trình hạ áp suất trong hệ thống đường ống xuống mức cực thấp (dưới mức áp suất khí quyển rất nhiều).
Mục tiêu của việc này không chỉ là làm sạch không khí, mà là tạo ra môi trường áp suất thấp để thay đổi tính chất vật lý của chất lỏng bên trong.
Mục đích cốt lõi: Tại sao phải hút chân không?
Câu trả lời ngắn gọn: Để loại bỏ hơi ẩm (Nước).
Theo nguyên lý nhiệt động lực học, điểm sôi của nước phụ thuộc vào áp suất môi trường. Ở áp suất khí quyển bình thường, nước sôi ở 100°C. Điều này có nghĩa là nước ẩm trong ống đồng (do không khí lọt vào) sẽ mãi ở dạng lỏng và không thể tự thoát ra được.
Khi dùng bơm chân không hạ áp suất xuống mức tiêu chuẩn (dưới 500 Microns), nước sẽ sôi và bốc hơi ngay cả khi nhiệt độ môi trường là -23°C. Chỉ khi chuyển sang dạng hơi (khí), máy bơm mới có thể hút chúng ra ngoài, trả lại sự khô kiệt hoàn toàn cho hệ thống.
Mối quan hệ “tuyệt mật” giữa gas, dầu và máy nén
Để hiểu tại sao nước lại nguy hiểm, trước hết bạn cần biết một bí mật về cách điều hòa vận hành mà ít thợ tiết lộ.
Tại sao lại có dầu lẫn trong gas?
Máy nén (Block) được ví như trái tim của điều hòa. Bên trong nó có các chi tiết cơ khí chuyển động với tốc độ cực cao để nén khí. Để các chi tiết này không bị mài mòn và quá nhiệt, bắt buộc phải có Dầu bôi trơn.
Tuy nhiên, không giống như xe máy (dầu nằm yên ở đáy các-te), trong hệ thống lạnh, do áp suất nén rất lớn, một lượng dầu sẽ bị cuốn theo dòng Gas lạnh đi “du lịch” khắp hệ thống (từ cục nóng, qua đường ống đồng, lên dàn lạnh rồi mới quay về).
➔ Điều này có nghĩa là: Dầu bôi trơn có mặt ở khắp mọi ngóc ngách của đường ống. Nếu đường ống có nước, dầu sẽ gặp nước ngay lập tức.
Phản ứng “Chết người”: Thủy phân dầu POE
Với các dòng máy đời mới (Gas R32/R410A) sử dụng dầu tổng hợp POE, khi dầu này gặp hơi ẩm (nước) trong đường ống và chịu tác động nhiệt độ cao khi máy chạy, phản ứng Thủy phân nghịch đảo sẽ xảy ra:
Dầu POE + Nước (H₂O) ➔ Axit Hữu cơ + Cồn
Lúc này, thay vì được bôi trơn, máy nén của bạn đang phải “uống” một dòng máu nhiễm độc Axit.
Axit phá hủy máy nén như thế nào?
Trong các máy nén điều hòa dân dụng (Block kín), động cơ điện và bộ phận nén nằm chung một buồng. Hỗn hợp Gas và Dầu sẽ lưu thông trực tiếp qua các cuộn dây điện để làm mát động cơ. Hậu quả khi dầu nhiễm Axit:
- Cháy động cơ: Axit ăn mòn lớp vecni cách điện của cuộn dây đồng, gây chập điện bên trong.
- Kẹt cơ khí: Axit hòa tan đồng từ đường ống, sau đó bám vào các chi tiết thép (hiện tượng mạ đồng), làm giảm khe hở bôi trơn gây kẹt cứng máy nén.
🔍 Giải đáp thắc mắc: “Điều hòa có phin lọc, sao phải sợ bẩn?”
Nhiều khách hàng lầm tưởng linh kiện “Phin lọc” (nằm trước van tiết lưu) sẽ lọc sạch dầu bẩn. Đây là hiểu lầm tai hại:
- Phin lọc cho phép dầu đi qua: Nhiệm vụ của phin là lọc mạt đồng/bụi, nhưng bắt buộc phải cho dầu đi qua để quay về nuôi máy nén. Nếu phin giữ dầu lại, máy nén sẽ chết vì khô dầu.
- Phin không lọc được Axit: Khi dầu POE đã hóa thành Axit (dạng lỏng), nó sẽ đi xuyên qua phin lọc và tiếp tục ăn mòn động cơ.
- Nguy cơ tắc nghẽn: Phản ứng thủy phân tạo ra “bùn”. Chính chất bùn này sẽ làm tắc nghẹt phin lọc, khiến gas không lưu thông được, làm máy nén nóng và hỏng nhanh hơn.
Tại sao lại bắt buộc dùng dầu POE mà không phải dầu khoáng?
Đến đây, bạn sẽ tự hỏi: “Sao không dùng loại dầu cũ cho lành, đỡ bị thủy phân?”.
Câu trả lời nằm ở sự tiến hóa của công nghệ của môi chất lạnh mà Điều hòa VIP đã phân tích rất chi tiết trong bài viết Môi chất lạnh là gì?:
- Thế hệ cũ (Gas R22): Sử dụng Dầu khoáng (Mineral Oil). Dầu này kỵ nước, khá “lành tính” nên thợ làm ẩu máy vẫn chạy được. Tuy nhiên, R22 gây thủng tầng Ozone và hiệu suất thấp nên đã bị cấm.
- Thế hệ mới (R410A, R32, R290): Các loại gas này có áp suất làm việc rất cao và hiệu suất làm lạnh vượt trội. Tuy nhiên, chúng không hòa tan được với dầu khoáng.
Bắt buộc nhà sản xuất phải chuyển sang dùng Dầu tổng hợp POE (Polyolester) để đảm bảo dầu có thể hòa tan vào gas và quay trở về bôi trơn máy nén. Nhược điểm duy nhất của POE là tính háo nước cực mạnh (hút ẩm gấp 100 lần dầu khoáng). Đó là lý do tại sao với máy R32/R410A, việc để lọt ẩm là “án tử”.
Quy trình hút chân không chuẩn kỹ thuật
Hiểu được tầm quan trọng rồi, vậy quy trình thế nào là đúng? Thực tế tại Việt Nam, không phải thợ nào cũng trang bị đồng hồ điện tử đắt tiền. Tuy nhiên, vẫn có thể đảm bảo chất lượng nếu tuân thủ:
- Thiết bị: Bắt buộc phải có máy bơm chân không (loại 1 cấp hoặc 2 cấp), không dùng máy nén khí chế lại.
- Thời gian hút: Đây là yếu tố quan trọng nhất nếu không có đồng hồ đo micron. Máy bơm phải chạy liên tục tối thiểu 15-30 phút (tùy độ dài ống) để đảm bảo nước đủ thời gian sôi và bốc hơi hết.
- Kiểm tra độ kín: Sau khi tắt máy bơm, phải chờ 10-15 phút để xem kim đồng hồ có bị trả ngược lại hay không. Nếu kim đứng yên nghĩa là hệ thống kín và sạch.
Cảnh báo: Tuyệt đối nói KHÔNG với “Xả đuổi”
Rất nhiều thợ lắp đặt tự do vì muốn nhanh gọn đã dùng phương pháp “xả đuổi” (mở van gas để gas đuổi khí ra ngoài). Đây là sai lầm nghiêm trọng:
- Không sạch ẩm: Dòng khí gas lạnh chỉ lướt qua bề mặt, không thể làm sôi nước đọng trong ống. Nước này sau đó sẽ phản ứng ngay với dầu POE.
- Tốn kém & Ô nhiễm: Làm thất thoát lượng gas định mức của máy (gây kém lạnh) và xả khí thải nhà kính ra môi trường.
Kết luận & Quyền lợi tại Điều Hòa VIP
Hút chân không không phải là một “lựa chọn thêm” hay chiêu trò vẽ vời. Đó là yêu cầu kỹ thuật bắt buộc của tất cả các hãng điều hòa (Panasonic, Daikin, Mitsubishi, LG, Funiki…) để đảm bảo máy vận hành bền bỉ 7-10 năm.
Tại Điều Hòa VIP, chúng tôi hiểu rõ giá trị của một hệ thống sạch. Do đó:
- Chúng tôi cam kết thực hiện hút chân không 100% cho mọi máy bán ra và lắp đặt.
- Dịch vụ này là HOÀN TOÀN MIỄN PHÍ trong gói lắp đặt tiêu chuẩn.
Đừng vì tiết kiệm chút thời gian ban đầu mà đánh đổi bằng tuổi thọ của cả hệ thống. Tham khảo ngay Bảng giá lắp đặt điều hòa niêm yết công khai của chúng tôi để an tâm tuyệt đối.
Câu hỏi thường gặp về Hút chân không
Câu trả lời phụ thuộc vào tình trạng máy. Nếu máy chỉ thiếu nhẹ và áp suất trong ống vẫn dương (cao hơn môi trường), thợ có thể nạp bổ sung. Tuy nhiên, nếu máy đã mất sạch gas (về 0 PSI), nghĩa là không khí và hơi ẩm đã lọt vào máy nén. Lúc này, bắt buộc phải hút chân không toàn bộ hệ thống (bao gồm cả máy nén) trước khi nạp lại gas mới.
Với máy điều hòa dân dụng và chiều dài ống tiêu chuẩn (dưới 10m), thời gian hút tối thiểu cần từ 15 – 30 phút. Nước cần thời gian để sôi và bốc hơi hoàn toàn. Nếu thợ chỉ hút 1-5 phút rồi tắt, quy trình đó hoàn toàn vô nghĩa và không thể làm sạch hơi ẩm.
Về lý thuyết là Có để đạt độ lạnh sâu nhất. Tuy nhiên, Gas R22 sử dụng Dầu khoáng (Mineral Oil) có đặc tính kỵ nước (không hút ẩm mạnh như dầu POE của R32/R410A), nên nếu lỡ không hút chân không, máy R22 ít bị hỏng hóc nghiêm trọng như các dòng máy đời mới. Dù vậy, tại Điều Hòa VIP, chúng tôi vẫn hút chân không 100% cho mọi dòng máy.
Trên thị trường, dịch vụ này thường có giá dao động từ 200.000đ – 400.000đ/lần tùy vào điều kiện lắp đặt. Tuy nhiên, khi mua máy và lắp đặt tại Điều Hòa VIP, quý khách được MIỄN PHÍ 100% kỹ thuật này trong gói lắp đặt tiêu chuẩn.
Cách chính xác nhất là yêu cầu thợ sử dụng đồng hồ đo chân không điện tử (đạt dưới 500 Microns). Nếu không có, bạn hãy yêu cầu thợ thực hiện bước “Thử kín”: Sau khi hút xong, khóa van và tắt máy bơm, chờ đợi 10-15 phút. Nếu kim đồng hồ đứng yên không bị trả ngược lại số 0, hệ thống đã đạt chuẩn.
